Şemsettin Sami Kimdir?

Şemsettin Sami, Tanzimat alanında dil ve sözlük alanında yapmış olduğu çalışmaları büyük bir önem taşımaktadır. 1850 yılında Balkanlarda doğmuştur. 54 yaşında erken vefat etmiştir. Yetişmiş olduğu dönemlerde doğumundan önce 3. Selim ıslahatları ve ardından 3. Selim’in, Kabakçı Mustafa Paşa isyanı ile tahttan indirilmesi üzerine 2. Mahmut tahta gelmektedir. Bu Tanzimat dönemi ile birlikte Şemsettin Sami’nin doğumundan önceki yarım asırlık dönem geride kalmaktadır. Osmanlı Devleti Tanzimat Dönemi ile birlikte değişmesi ve ilk modern anlamda eser vermesine katkıda bulunmuş olan yazar kendi alanında birçok ilki de edebiyatımıza kazandırmıştır.

Eğitim Hayatı

Şemsettin Sami, Ali Sami Yen’in (Galatasaray kulübünün kurucusu) babasıdır. Şemsettin Sami, dili en etkili şekilde kullanmış bir yazardır. Ansiklopedik bilgileri ve çeviri alanında yapmış olduğu çalışmaları ile tanınmaktadır. Daha çok dil alanında dikkat çekmiştir. Roman ve tiyatro ile bu türlerin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Türk dilinin sadeleşmesinde önemli çalışmaları ve emeği vardır. 1. Dönem Tanzimat anlayışında dilde sadeleşme ön plandaki konulardan birisiydi. Ne yazık ki 1.Dönem Tanzimatçıları bu konuda başarılı olamamışlardı. Bu anlamda en çok uğraşı veren isimlerden bir tanesi Şemsettin Sami’dir. Yazarın en önemli özelliği Orhun Yazıtları ve Kutadgu Bilig üzerine çalışmalar yapmasıdır. Yazarımız bu eserleri günümüz Türkçesine çevirmiştir.

Edebi Kişiliği

Şemsettin Sami ilkleri, Türk edebiyatında ilk yerli roman olarak kabul edilen “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat” eserini Şemsettin Sami yazmıştır. Bu eser ilk örnek olmak dışında ne yazık ki edebi anlamda bir değer taşımamaktadır. 1872 de yazılan eser edebi anlamda ilk roman olarak karşımıza her sınavda ya da bilgi yarışmasında çıkmaktadır.

Sabah ve “Tercüman–ı Şark” isimli gazeteleri tek başına çıkarmıştır. “Aile” ve “Hafta” dergilerini de yine tek başına çıkarmıştır. Robinson Crusoe ve Sefiller romanının çevirilerini yapmıştır. Bu roman çevirileri edebiyatımızda roman türünün ilk çevirileri olarak kabul edilmektedir.

Bu nedenle de Şemsettin Sami dil konusunda ve çeviri konusunda roman yazmaktan daha çok ön planda yer almaktadır. Bu sayede Türk aydınlarının ya da Türk halkının roman türünün ilk örnekleri ile tanışmasını sağlamıştır.

Eserleri

Her eseri ilk olma yolunda önemli adım kabul edilmiştir. Bu nedenle Şemsettin Sami genellikle ilkelerin insanıdır. İlk sözlük, ilk çeviri, ilk yerli roman türünde eserler vermesi ve bu eserleri bu durumu kanıtlar niteliktedir.

• Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
• Besa yahut Ahde Vefa
• Dumanoir & d’Ennery, İhtiyar Onbaşı
• Daniel Defoe, Robinson Crusoe
• Victor Hugo, Sefiller
• Usul-i Tenkit ve Tertib
• Nev’usul Sarf-ı Türkî
• Yeni Usul Elifba-yı Türkî
• Usul-i Cedid-i Kavaid-i Arabîye
• Tatbikat-ı Arabîye
• Ali bin Ebi Talib Efendimizin Eş’ar-ı Müntehabeleri
• Kamus-ı Fransevî
• Kamus-ı Fransevî
• Küçük Kamus-ı Fransevî
• Kamus-ül Âlam
• Kamus-ı Arabî
• Kamus-ı Türkî
• Seydi Yahya
• Gâve
• Mezalim-i Endülüs
• Vicdan (basılmadı
• Florian, Galatée 1773